Prezident İlham Əliyev: “Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri Azərbaycan ərazisindən keçir və ECO-ya üzv ölkələrin əksəriyyəti bu dəhlizlərdən istifadə edir”

 Azərbaycan son illərdə iqtisadi inkişaf templəri, xarici sərmayə cəlbediciliyi və geostrateji mövqeyi ilə beynəlxalq aləmdə diqqət mərkəzində olan ölkələrdən birinə çevrilmişdir. Xəzəryanı bölgədə yerləşən və zəngin enerji ehtiyatlarına malik olan Azərbaycan, eyni zamanda nəqliyyat və logistika baxımından mühüm tranzit ölkəsidir. Azərbaycanın sərmayə mühiti, enerji təhlükəsizliyi sahəsində qlobal rolu və beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərindəki strateji mövqeyi xüsusu əhəmiyyət kəsb edir. Prezident İlham Əliyev 2025-ci il iyulun 4-də Xankəndi şəhərində keçirilən İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşündə çıxışında Azərbaycanda çox müsbət sərmayə iqliminin olduğunu vurğulayıb: “Son 20 il ərzində Azərbaycan iqtisadiyyatına 350 milyard ABŞ dollarına yaxın sərmayə qoyulmuşdur ki, bunun da yarısı xarici sərmayədir.

 Bu gün Azərbaycan bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyini təmin edir və müxtəlif qaz boru kəmərləri vasitəsilə 12 ölkəyə təbii qaz ixrac edir. Bu göstəriciyə görə biz dünyada ön sıralardayıq.

 Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri Azərbaycan ərazisindən keçir və ECO-ya üzv ölkələrin əksəriyyəti bu dəhlizlərdən istifadə edir”. Cənab Prezidentin dediyi bu faktlar ölkəmizin sabit, proqnozlaşdırılan və investorlar üçün cəlbedici iqtisadi mühitə malik olduğunu sübut edir. Enerji sektorunda isə Azərbaycan strateji əhəmiyyətli ölkə kimi çıxış edir. Hazırda Azərbaycan 12 ölkəyə təbii qaz ixrac edir və bu göstərici ilə dünyanın öncül enerji ixracatçıları sırasındadır. Xəzər dənizindən Avropaya qədər uzanan qaz boru kəmərləri – o cümlədən TANAP və TAP – Azərbaycanın enerji sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığa verdiyi töhfəni nümayiş etdirir.

 Nəqliyyat sahəsində də Azərbaycan mühüm qovşaq rolunu oynayır. Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri ölkəmizin ərazisindən keçir və bu dəhlizlər vasitəsilə yük və sərnişin daşımaları əhəmiyyətli dərəcədə optimallaşdırılır. İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına (ECO) üzv olan ölkələrin əksəriyyəti bu dəhlizlərdən istifadə edir ki, bu da Azərbaycanın regionda nəqliyyat və logistika mərkəzi kimi mövqeyini gücləndirir.

 Azərbaycan iqtisadiyyatına qoyulan sərmayə ölkənin siyasi və iqtisadi sabitliyinin, qanunverici bazanın inkişafının və biznes mühitinin şəffaflığının nəticəsidir.

 Azərbaycanın investisiya cəlbediciliyi aşağıdakı əsas faktorlarla izah oluna bilər: Sabitlik və davamlı inkişaf: Uzunmüddətli sosial-iqtisadi strategiyalar və dövlət proqramları ölkədə davamlı inkişafı təmin edir. İnfrastruktur layihələri: Enerji, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı və sənaye sahələrinə yönəlmiş iri həcmli layihələr xarici investorlar üçün yeni imkanlar yaradır. İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi: Neftdənkənar sektorların (aqrar sahə, turizm, İKT və s.) inkişafı investisiyaların geniş spektrdə cəlb edilməsinə şərait yaradır.

 Azərbaycan Dövlət Neft Fondu (ARDNF) və Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi kimi institutlar vasitəsilə maliyyə idarəetməsi daha effektiv formada həyata keçirilir ki, bu da investorlar üçün əlavə etimad mühiti yaradır.

 Azərbaycanın enerji ehtiyatları – xüsusilə neft və təbii qaz – ölkəni beynəlxalq enerji bazarında aparıcı oyunçulardan birinə çevirib. Xəzər dənizində yerləşən "Azəri-Çıraq-Günəşli" və "Şahdəniz" kimi yataqların işlənməsi və müvafiq kəmər infrastrukturu (BTC, TANAP, TAP) vasitəsilə enerji ixracı reallaşdırılır.

 Hazırda Azərbaycan 12 ölkəyə təbii qaz ixrac edir. Bu siyahıya Türkiyə, Gürcüstan, Yunanıstan, Bolqarıstan, İtaliya və digər Avropa ölkələri daxildir. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi Azərbaycanın enerji strategiyasının mərkəzində dayanır və Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır.

 Təchizat mənbələrinin diversifikasiyası: Azərbaycan qazı Avropaya Rusiya qazına alternativ kimi çıxış edir. Texnoloji və institusional tərəfdaşlıq: BP, Total, SOCAR kimi şirkətlərin birgə fəaliyyəti müasir texnologiyaların tətbiqinə şərait yaradır. Regionda sabitlik və əməkdaşlıq: Enerji layihələri qonşu ölkələrlə strateji tərəfdaşlığın möhkəmlənməsinə səbəb olur.

 Azərbaycan həm Şərq-Qərb, həm də Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişməsində yerləşməklə mühüm tranzit ölkəsinə çevrilmişdir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı və digər logistika infrastrukturları Azərbaycanın bu mövqeyini daha da möhkəmləndirir.

 Şərq-Qərb dəhlizi: Çin və Mərkəzi Asiyanı Avropa ilə birləşdirir. Bakı-Tbilisi-Qars və Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (TBNM) bu dəhlizin əsas komponentləridir. Şimal-Cənub dəhlizi: Rusiya və Hindistanı İran və Azərbaycan üzərindən birləşdirir. Astara dəmir yolu və digər layihələr bu istiqamətdə inkişaf etdirilir. Bu dəhlizlərdən ECO (İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı)-ya üzv olan ölkələrin əksəriyyəti istifadə edir. Bu isə Azərbaycanın yalnız region daxilində deyil, həm də daha geniş Avrasiya məkanında mühüm logistika habı kimi çıxış etməsinə imkan yaradır.

 Azərbaycan öz strateji mövqeyi, təbii resurs ehtiyatları və iqtisadi islahatları sayəsində Cənubi Qafqaz regionunun əsas iqtisadi mərkəzinə çevrilmişdir. Xarici sərmayənin cəlb edilməsi, qlobal enerji bazarında iştirak və beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərində fəal rol oynamaqla Azərbaycan təkcə region üçün deyil, Avrasiya və Avropa ölkələri üçün də etibarlı tərəfdaş rolunu oynayır. Gələcəkdə bu mövqeyin daha da möhkəmləndirilməsi üçün innovasiya, yaşıl enerji və rəqəmsallaşma sahələrində addımların atılması prioritet olmalıdır. Bu, həmçinin Azərbaycanın dayanıqlı inkişaf strategiyasının mühüm komponentidir.

K.Y.Fərəcova adına Elmi-Tədqiqat Pediatriya İnstitutunun PHŞ-nin Uşaq Bərpa Mərkəzinin Təsərrüfat bölmə müdiri Ağayev Nəbi Baba oğlu