2020-ci ilin 20 noyabrı Azərbaycan xalqının tarixində əbədi olaraq Zəfər və Qürur günü kimi həkk olunub. Bu tarix, Ağdam rayonunun işğaldan azad edilməsinin, Azərbaycanın gücünün, siyasi iradəsinin və milli həmrəyliyinin parlaq təcəssümüdür. Beş il əvvəl – 27 il davam etmiş işğalın ardından Ağdam bir güllə atılmadan, diplomatik məharət və hərbi üstünlüyün yaratdığı tarixi balans sayəsində qayıtdı. Bu qayıdış milli yaddaşda həm strateji, həm mənəvi, həm də mədəni anlamda dönüş nöqtəsi oldu. Ağdamın işğaldan azad edilməsi, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Vətən müharibəsi dövründə həyata keçirdiyi hərbi-siyasi strategiyanın ən uğurlu nəticələrindən biridir. 44 günlük müharibə müddətində Rəşadətli Azərbaycan Ordusunun güclü irəliləməsi, işğalçı Ermənistan ordusunun bütün istiqamətlərdə çökməsinə səbəb oldu. Strateji baxımdan Ağdam ən ağır hərbi istehkamlarla təchiz edilmiş bölgə idi və genişmiqyaslı döyüşlər bu istiqamətdə ordumuza itkilər yarada bilərdi. Ali Baş Komandanın uzaqgörən qərarı, ordunun digər istiqamətlərdən sarsıdıcı zərbələri və Ermənistan rəhbərliyinin tam təslim olmaq məcburiyyəti nəticəsində Ağdam siyasi yolla, qansız şəkildə azad edildi. Bu hadisə Azərbaycan dövlətçiliyinin diplomatik zəfəri kimi dünya siyasi tarixində öz yerini aldı. 20 noyabr 2020-ci il Ağdam üçün ikinci doğuluş oldu. Bu torpaqlarnəyin ki, düşmən tapdağından, eyni zamanda dağıntılardan, viran edilmiş şəhər mənzərəsindən, minalarla dolu həyatlardan xilas edildi. Bundan üç gün sonra – 23 noyabrda Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyevanın Ağdama səfəri, bayrağımızın şəhərdə yüksəldilməsi və Ağdam məscidinə Qurani-Kərimin bağışlanması, həm torpağa, həm də milli-mənəvi dəyərlərimizə qayıdışın simvolu oldu. Beş il ərzində Ağdamda görünməmiş miqyasda yenidənqurma işləri həyata keçirilib. Şəhərin planlaşdırılması, yol və kommunal infrastrukturun qurulması, müasir yaşayış massivlərinin salınması, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət ocaqlarının inşası Ağdamın gələcəyinin necə böyük düşüncə ilə qurulduğunu sübut edir. Artıq müasir Ağdam modeli – “ağıllı şəhər” konsepsiyasına uyğun, davamlı inkişaf prinsiplərinə əsaslanan Azərbaycan urbanizasiyasının nümunəsinə çevrilməkdədir.

Bu beş il ərzində aparılan işləri bu istiqamətdə qiymətləndirmək olar. Ağdamın azadlığı Azərbaycanın hərbi gücünün dönüş nöqtəsi, regional təhlükəsizlik arxitekturasının yenidən formalaşması üçün mühüm addım oldu. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin yekun həlli prosesində Ağdamın taleyi həlledici əhəmiyyət daşıdı. Ermənistanın kapitulyasiya etməsi məhz bu istiqamətdəki strateji təzyiqin nəticəsi idi. Ağdamın azad edilməsi xalqın tarixi ədalətə qovuşması demək idi. Şəhərdəki məscidin bərpası, dini-mənəvi mühitin yenidən dirçəlməsi, dağıdılmış mədəni irsin rekonstruksiyası “Böyük Qayıdış” proqramının ideoloji xəttini təşkil edir. Ağdam həm də insanlarımızın ruhuna, kimliyinə, tarix yaddaşına qayıdış oldu. Ağdamlılar Birinci Qarabağ müharibəsində də, Vətən müharibəsində də böyük qəhrəmanlıq göstərib, yüzlərlə şəhid veriblər. Beş illik bərpa mərhələsi şəhidlərin ruhuna ən böyük ehtiramdır – onların döyüşdüyü torpaqlar bu gün yenidən nəfəs alır. 2023-cü ildə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə hər il 20 noyabr “Ağdam Şəhəri Günü” kimi qeyd olunmağa başladı. Bu addım həm Ağdamın işğaldan azad edilməsinin tarixi əhəmiyyətini, həm də onun gələcəkdə Azərbaycanın ən mühüm iqtisadi-mədəni mərkəzlərindən birinə çevriləcəyini göstərir. Bu gün Ağdam dirçəlir. Bu gün Ağdam geri dönür. Bu gün Ağdam Azərbaycan xalqının zəfər tarixinin ən parlaq abidələrindən birinə çevrilib. Beş il əvvəl başlanan böyük yol indi daha əzəmətli bir mərhələyə daxil olur. Azərbaycan dövləti, xalqı və Ali Baş Komandan İlham Əliyevin iradəsi ilə Ağdam yenidən ölkənin ən inkişaf etmiş, ən müasir, ən mədəni rayonlarından biri olacaq. Bu, həm tarixi borcumuz, həm də milli qürurumuzdur.

Fərid Mustafayev

YAP Yasamal rayon Elm və Təhsil Nazirliyinin Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu üzrə ərazi partiya təşkilatının sədr müavini